Dưới mưa dừng bước - Lê Cát Trọng Lý

 Đã lâu lắm rồi mình mới lại thích một bài hát của Lê Cát Trọng Lý. Chắc đây là bài đầu tiên mình thích kể từ năm 2009 tới giờ. Mặc dù mình vẫn chưa hiểu hết lời bài hát do nó chứa các hình ảnh liên quan tới Phật giáo, mà mình vốn không thích và không hiểu nhiều về đạo Phật, nhưng mình cực kì thích chất liệu âm nhạc của bài này.

Đoạn đầu trong bản thu, Lý có kể về một câu chuyện Phật giáo, là nguồn cảm hứng cho cổ viết bài này. Đại loại là có một anh chàng tới gặp một thiền sư và kể lể với thiền sư rằng ảnh đang vô cùng đau khổ, vì ảnh đã có vợ nhưng lại yêu một người khác rất nhiều. Thiền sư hỏi ảnh rằng, nếu ảnh đi dưới mưa và không có chỗ trú, thì ảnh sẽ làm gì? Ảnh nói rằng ảnh không biết. Ông thiền sư mới nói rằng, nếu vậy hãy dưới mưa dừng bước.

Mình không biết ý ông thiền sư ở đây khuyên anh kia dưới mưa dừng bước có phải là hãy dừng việc yêu người phụ nữ không phải vợ anh ta không, vì theo Lý hát thì tình yêu đó chính là con đường dẫn tới tăm tối, ngu dại. Nhưng nếu mình là người được khuyên anh kia, thì mình sẽ khuyên ảnh tiếp tục đi trên con đường mưa ấy, tiếp tục với tình yêu mà anh ta không thể dừng lại được kia, và bỏ quách vợ đi. Đó là cách giải thoát cho cả anh chàng, và chị vợ của mình. Vì làm sao có thể chỉ vì ông thiền sư nói dưới mưa dừng bước, mà anh ta sẽ bỗng dưng không yêu người kia mà quay về yêu vợ? Tình yêu đâu có đơn giản vậy? (Có lẽ bởi mình khuyên vậy nên không ai xin mình lời khuyên chăng?)

Mình thấy trong nhiều trường hợp, người ta đau khổ vì cố chấp nghĩ rằng tình yêu, hay mối quan hệ hôn nhân sẽ là mãi mãi. Nếu cứ thực tế hơn, chấp nhận rằng cuộc sống thay đổi, chấp nhận rằng sẽ có một ngày người mình yêu sẽ không còn yêu mình nữa, và rằng, việc người ấy đi yêu người khác không phải là một tội ác không thể dung thứ được, thì mọi thứ sẽ nhẹ nhàng hơn nhiều. Ví dụ anh chồng trong câu chuyện thiền sư sẽ đơn giản về nói với vợ rằng, em ơi, mình chia tay đi, anh yêu người khác rồi. Tất nhiên, trong thực tế việc ly hôn nó sẽ rắc rối hơn nhiều, nhưng đại loại là, nếu người ta chấp nhận sự vận động tất yếu của cuộc sống, thì các cặp vợ chồng dễ thành thật với nhau hơn nhiều.

Như mình đã từng viết khi xem xong Frenchman's Creek, rằng lòng chung thủy là một khái niệm phi thực tế. Nó thực ra chỉ là một thứ trang sức phù phiếm mà đám đàn ông ở những thế kỷ trước dùng để trói buộc thể xác và tâm trí của những người phụ nữ họ chiếm hữu, để những người phụ nữ ấy ngoan ngoãn nằm nhà đợi họ khi họ đi ve vãn những phụ nữ khác. Mình không bao giờ đề cao lòng chung thủy trong một mối quan hệ. Nếu một ngày người mình yêu không còn yêu mình nữa, thì chỉ cần người ấy về nhà nói với mình, ê, anh không còn yêu em nữa, anh yêu người khác mất rồi, thì mình sẵn sàng chấp nhận nó, dù cho có đau khổ thế nào. Mình nghĩ việc mình chấp nhận nó sẽ bớt đau khổ hơn nhiều so với việc không chấp nhận và  cố chấp nghĩ rằng người ấy sẽ phải yêu mình mãi mãi.

Nhiều người, thậm chí phim ảnh cũng xây dựng vậy, cứ nghĩ rằng việc thay lòng đổi dạ trong tình yêu là một tội ác gì đó kinh khủng lắm. Trong khi nó chỉ là một phần tất yếu của cuộc sống thôi. Đòi hỏi một người yêu mình phải yêu mình mãi mãi, không bao giờ thay đổi, mới là độc ác (thật ra cũng không hẳn độc ác, nhưng mà mình vốn cực đoan nên cứ dùng từ ấy vậy), bởi nó phủ nhận việc con người ta trưởng thành và (có thể là) trở thành một phiên bản tốt đẹp hơn của chính mình. Chung thủy, nghĩa là trước sau như một, là một việc phi thực tế, bởi nó yêu cầu sự bất biến về mặt tâm hồn và nhận thức của con người, trong khi chúng ta thì luôn thay đổi theo từng ngày. Việc khư khư giữ nguyên cảm xúc hay suy nghĩ của mình về một sự vật, sự việc hay con người, không liên quan gì tới đạo đức.

Có lần mình xem được một đoạn trích trong một bộ phim Việt Nam kể về một cặp đôi thanh niên sống cùng làng và yêu nhau. Rồi một ngày, chàng trai đỗ đại học, lên thành phố học, còn nàng thì ở lại quê tiếp tục sống cuộc sống giản đơn của mình. Ở thành phố, chàng trai gặp và yêu một cô gái khác. Mình không theo dõi tiếp nên không biết chuyện phim sau đó thế nào, nhưng dưới phần bình luận tất nhiên là một tràng dài sỉ vả chàng trai ấy, rồi kêu bọn đàn ông là đồ tồi, vân vân và vân vân. Mình thì chỉ thấy chàng trai ấy sai vì đã không dứt khoát với cô bạn gái dưới quê, còn chuyện chàng ta gặp và yêu một cô gái khác phù hợp với tâm hồn và trí tuệ của cậu ta hơn là một điều hết sức dễ cảm thông. 

Có lẽ mình đã viết quá dài và quá lan man chỉ vì một bài hát rồi. Tóm lại thì, tình yêu là một thứ không phải bất biến, và việc thay lòng đổi dạ trong tình yêu không phải là một tội ác. Nó chỉ diễn ra theo quy luật tự nhiên thôi.